Listopad 2024- Kto Ty jesteś? Polak mały. Budowanie patriotyzmu już w przedszkolu.

 Budowanie u dzieci świadomości, że należą do wspólnoty ludzi, zamieszkujących ten
szczególny skrawek Ziemi zwany „Ojczyzną”, jest zadaniem niełatwym, lecz
pasjonującym. Treści wychowania patriotycznego realizowane są już na szczeblu edukacji
przedszkolnej. Głównym zadaniem przedszkola jest budzenie u dzieci miłości do
małej i wielkiej Ojczyzny przez ugruntowanie poczucia tożsamości regionalnej,
narodowej, europejskiej. Treści dotyczące wychowania patriotycznego ułożone są w
myśl zasady, że przechodzimy od tego, co najbliższe dziecku do tego, co dalekie i
nieznane. Rezultaty w tym zakresie osiąga się poprzez stosowanie metod opartych na
aktywizacji dziecka, a także przez organizowanie kontaktów wychowanków z bliższym
i dalszym środowiskiem. To w wieku przedszkolnym kształtują się podstawy
osobowości. Przedszkole kształtuje u dzieci określone nawyki, cechy charakteru i
zaczątki postaw, jakich wymagać będzie udział w życiu społecznym.
U małego dziecka nie kształtuje się dojrzała postawa patriotyczna, ale nasze
oddziaływania w tym względzie pozwolą stworzyć podłoże do uczuć przywiązania do
własnego miasta, wsi, regionu, jego tradycji itp., czyli do tzw. „małej ojczyzny”, którą
mały człowiek może zobaczyć, dotknąć, poczuć… Dla małego dziecka Ojczyzną jest
jego wieś czy miasto, w którym mieszka z rodziną, przedszkole i koledzy, sąsiedzi,
gdzie wszystko jest znajome i bliskie, gdzie czuje się zadomowiony i bezpieczny.
Związki z Ojczyzną rozpoczynają się od więzi z rodziną, przedszkolem, swoją
miejscowością, najbliższymi okolicami. Ten krąg stopniowo rozszerza się. Dziecko
zaczyna swoje poznanie od doświadczeń osób najbliższych, swojej rodziny. Rodzice
jako pierwsi mają możliwość wprowadzenia dziecka w piękny świat tradycji i kultury
naszego regionu. Od nich w dużym stopniu zależy czy obudzą w dziecku szacunek i
miłość do otaczającego je środowiska i regionalnej tradycji. Dlatego treści dotyczące
edukacji regionalnej powinny być realizowane w ścisłej współpracy z domem
rodzinnym dziecka. Wiedza o najbliższym środowisku jest wstępem do powstania
więzi z ojczyzną. Zanim ukształtuje się właściwa postawa patriotyczna, postawa wobec
Ojczyzny jako całości, która dla małego dziecka jest pojęciem abstrakcyjnym, musimy
wyrobić przywiązanie do szczegółowych pojęć: symboli narodowych, obyczajów,
obrzędów, ludzi z różnych grup społecznych. Poprzez umożliwienie dzieciom
kontaktów z ojczystą przyrodą i kulturą, literaturą (wiersze, opowiadania, legendy) i
tradycjami wpłynie w znaczący sposób na przeżycia dzieci, ich zainteresowanie się
sprawami Ojczyzny, zaciekawienie światem i życiem ludzi. Małe dziecko uczy się
poprzez naśladowanie dorosłych, głównie rodziców i innych członków rodziny. Stąd
też początkowo obraz Ojczyzny utożsamia z rodziną. Dobry przykład rodziców
dostarcza dziecku wzorów zachowania w kontakcie z symbolami narodowymi i
reagowania na nie. Naśladowanie zachowania ojca lub matki w zetknięciu się z
polskim godłem lub hymnem narodowym uczy szacunku do nich. Żadna grupa nie
może istnieć, jeśli nie będzie miała wspólnego systemu wartości chroniącego
tożsamość. W tym wieku Ojczyznę dla dziecka stanowi dom rodzinny, ulubione
miejsca zabaw, bliskie osoby. W miarę poznawania zewnętrznego świata, staje się nią
środowisko lokalne, miejsce zamieszkania, a więc i przedszkole, w którym dziecko
czuje się bezpieczne. Z biegiem lat obraz ten wzbogaca się i poszerza stając się dla
dziecka przedmiotem estetycznym wywołującym szczególne emocje i uczucia. Stąd
też ważną rolą przedszkola w kształtowaniu postaw patriotycznych jest dostarczanie
wiedzy o najbliższym otoczeniu.
W wychowaniu patriotycznym dzieci nie można zapomnieć o stosunku małych
wychowanków do pracy. Nie wystarczy jednak samo zapoznanie dzieci z pracą ludzi
dorosłych, pokazanie jej wartości i znaczenia. Należy praktycznie wdrażać dzieci do
wykonywania rozmaitych prac dostosowanych do ich możliwości. Już w przedszkolu
przygotowujemy do roli obywatela znającego swe obowiązki i wykonującego je w
pełni odpowiedzialnie. Stosujemy więc różnego rodzaju dyżury, wykonujemy prace
użyteczne. Patriotyzm rodzi się niekiedy zupełnie mimochodem, w sposób nie
zaplanowany, w cząstkach dnia i chwilach kiedy dzieci zaskakują nas swymi
spostrzeżeniami, kiedy nieoczekiwanie zadają pytania trudne do przewidzenia.
Wykorzystując tę dziecięcą ciekawość i stałą gotowość do poznawania i przeżywania –
formować możemy plastyczną i wrażliwą naturę dziecka tak, by kiedyś słowo „Polak” i
„Ojczyzna” wypowiadało z najgłębszą dumą. Ważną rolę w kształtowaniu postawy
patrioty odgrywa też wyrobienie szacunku i dostrzeżenie piękna przyrody ojczystej
oraz kultura polska. W kontaktach z lasem, łąką czy morzem wyzwalają się u dzieci
przeżycia i emocje, pozwalające poszerzać otaczającym światem, a dzieje naszej
kultury są wspaniałym przykładem podtrzymywania tożsamości narodowej.
Od tego, jaki obraz Ojczyzny ukształtuje się w umyśle i sercu dziecka, zależeć będzie,
czy wejdzie ono w dorosłe życie świadome swojej tożsamości narodowej.

Opracowała: mgr Hanna Formella